Wielowarstwowe rury PE z tworzywa sztucznego, są idealnym rozwiązaniem do instalacji centralnego ogrzewania czy rozprowadzenia po budynku wody pitnej. Ich wytrzymała a zarazem giętka konstrukcja sprawia, że mogą być formowane do potrzeb instalatora, bez ryzyka utraty właściwości przepływowych. Zatem czym jest rura PE i dlaczego warto zdecydować się na jej wykorzystanie przy pracach z instalacją grzewczą lub hydrauliczną?

Rodzaje rur z tworzyw sztucznych - rury PE, rury PEX i rury PE-RT

Tworzywo sztuczne jakie wykorzystuje się do wytwarzania rur z rodziny PE, to polietylen. Jego właściwości sprawiają, że rury wytworzone z niego zachowują dużą elastyczność, przy jednocześnie dużej odporności na wysokie temperatury i ciśnienie. Rury PE, PEX i PE-RT można stosować do układów centralnego ogrzewania, ale także do ciepłej wody użytkowej. Dużą popularnością cieszą się wśród instalatorów montujących ogrzewanie podłogowe. Więc, jaka rura do ogrzewania podłogowego będzie odpowiednia? Odpowiadamy poniżej.

Rury PE

Jest to podstawowy rodzaj rur polietylenowych. Rury PE do wody przeznaczone są do pracy w nieco trudniejszych warunkach, jeżeli chodzi o medium. Ze względu na swoją giętkość, znajdują często zastosowanie w podziemnych instalacjach rozprowadzających wodę, a wykorzystywany przy tym polietylen PE100 (jak np. Rura PE HD 100 Kaczmarek) pozwala dzięki swojej wytrzymałości przewodzić substancje chemiczne. Dzięki temu stosowane są z powodzeniem nie tylko w domach, ale także w obiektach przemysłowych.

Rury PEX

W tym przypadku mamy do czynienia z polietylenem sieciowym. Rura PEX w zależności od wariantu (a,b lub c), może posiadać usieciowienie nawet do 85%. Im gęstszy splot, tym jej odporność na wysoką temperaturę będzie wyższa, a ryzyko pęknięcia będzie maleć. Warto też zwrócić uwagę na przepustowość rury PEX. Średnice zaczynają się od 13 mm, a kończą na kilku centymetrach. To pozwala na zastosowanie ich, do podłączenia nie tylko umywalki, ale również toalety, kaloryfera, zlewu, itd., wszędzie tam gdzie rura PEX nie będzie reaktywna z medium. Zatem jakie średnice rur PEX do wody? Do centralnego ogrzewania czy podłogówki wystarczą te do 28 mm, z kolei wszelkie odprowadzające wodę szarą lub brudną, powinny być odpowiednio dostosowane do rozmiarów przewidzianych przez producenta np. muszli klozetowej czy umywalki.

Są bardziej odporne od rur PE na uszkodzenia mechaniczne. To sprawia, że wymagające zaginania rur ogrzewanie podłogowe wodne może być tworzone w oparciu o polietylen sieciowany. Powinna posiadać także barierę antydyfuzyjną (jak np. rura PEXa Kermi) Dzięki temu, że woda przeważnie nie przekracza temperatury 55oC, orurowanie może bez przeszkód służyć przez wiele lat. Dodatkowo jest obojętne na jastrych, więc nie ma ryzyka wystąpienia korozji. A ile stopni wytrzymuje rura PEX? Wykorzystywane jako rury do centralnego ogrzewania. PEX pozwalają na dostarczanie medium o temperaturze do ok. 90oC (stałej temperatury), gdy w kaloryferach maksymalna temp. to przeważnie 75oC, więc mamy bezpieczny zapas. Mimo wszystko, warto zamontować regulatory temperatury, by nie przeciążać instalacji ciągłą pracą ze stałą, wysoką temperaturą, a dodatkowo generować oszczędności na ogrzewaniu mieszkania lub budynku.

Rury PE-RT

Jest to rura wykonana w najnowszej technologii, względem pozostałych dwóch typów rur. Jej niewątpliwą zaletą jest zachowanie elastyczności zarówno gdy jest bardzo ciepło lub zimno. Rura PE-RT jest również chętnie używana przez instalatorów do montażu podłogówek i instalacji wodnych. Z racji swojej konstrukcji można je wykorzystywać do celów instalacji centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej czy instalacji ciepłej i zimnej wody. Przykładem może być rura wielowarstwowa PE-RT/AL/PE-RT Multi Universal KAN-Therm, która przeznaczona jest do montażu w różnej formie, w instalacjach wodnych.

Zalet i wady rur z tworzyw sztucznych

Technologia rur wielowarstwowych z tworzyw sztucznych ma wiele zalet, ale nie jest także pozbawiona wad. Wynika to z właściwości fizycznych materiału z jakiego są wykonane. Zatem co przemawia za i przeciw ich zastosowaniu w Twojej instalacji?

Zalety rur PE, PEX i PE-RT

Wygodny montaż (czołowy lub zaciskowy), pozwala na szybkie i szczelne tworzenie połączeń. Z racji, że materiał ten nie jest tak sztywny, drgania rur są o wiele mniej odczuwalne, a brak metalowej konstrukcji sprawia, że nie występuje w ich przypadku korozja. Dodatkowo przenoszenie ich w dużych ilościach nie stanowi problemu, ze względu na niską masę własną. Z racji szeregu swoich właściwości, są wykorzystywane w pracach hydraulicznych oraz w instalacjach grzewczych, jako np. rury do ogrzewania podłogowego czy połączenia instalacyjne. Nie sposób nie wspomnieć, że są one obojętne fizjologicznie dla otoczenia, co oznacza, że nie przenoszą żadnych zanieczyszczeń np. do gleby.

Wady rur PE, PEX i PE-RT

Należy pamiętać, że są to rury z tworzywa sztucznego. W związku z tym ich zakres maksymalnej temperatury pracy jest niższy od rur np. stalowych. Oznacza to, że przetransportowywana nimi woda nie może przekraczać przeważnie 95 C.

Trzeba zwrócić uwagę również na rozszerzalność materiałów z tworzyw sztucznych na skutek ekspozycji na wysoką temperaturę. Dlatego rura do wody PEX posiada osieciowanie, by ograniczyć to zjawisko. Osoba projektująca dla nas taką instalację musi wziąć to pod uwagę, przy wyborze odpowiedniego orurowania, choć najczęściej stosowana jest rura PEX 16 i rura PEX 20.

Gdzie stosuje się rury PE, PEX i PE-RT?

Głównymi destynacjami do zastosowania rur z tworzyw sztucznych typu PE, PEX i PE-RT są instalacje wodne grzewcze, chłodzące, sanitarne (woda zimna i ciepła), i użytkowe. Stosuje się je także w instalacjach wodnych zewnętrznych. Rura PEX czy rura PE-RT posiada wytrzymałość do -25oC, co sprawia że w polskich warunkach ryzyko uszkodzenia ich ze względu na spadek poniżej wartości krytycznej jest mało prawdopodobne. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, topowe zastosowanie znalazły w instalacjach sanitarnych i ogrzewaniu podłogowym. Równie trwałe co elastyczne - świetnie sprawdzają się tam, gdzie wymogi instalacyjne wskazują na potrzebę zastosowania materiałów wytrzymałych, stosunkowo odpornych na wysokie i niskie temperatury, ale elastycznych i łatwych w formowaniu.

Połączenia rur z tworzyw sztucznych

Dużym atutem zastosowania rur PE, PEX i PE-RT jest łatwość ich instalacji. Najpopularniejsze sposoby ich łączenia to technika skręcana lub zaciskowa. Rury PE do wody, PEX, czy PE-RT musi posiadać odpowiednie właściwości, by móc zastosować dany sposób łączenia, jak również by dostosować ją do instalacji wodnej o konkretnej charakterystyce.

Niewątpliwym atutem jest to, że złączka do rur PE nie wymaga pracy “na gorąco”, tj. pozwala na wykonywanie szczelnych połączeń, bez obróbki termicznej otwartym ogniem, np. palnikiem. Jest to szczególnie istotne podczas prac wewnątrz, gdyż ryzyko podpalenia lub uszkodzenia czegoś maleje, jak również nie stwarza zagrożenia uszkodzenia np. rury, gdy różnica temperatur otoczenia i podgrzewanego materiału jest zbyt wysoka. Zatem jak łączyć rury PE do wody?

Zgrzewanie rur PE

Zgrzewanie rur PE, PEX i PE-RT jest możliwe poprzez zgrzewanie doczołowe lub elektrooporowe. Obie formy łączenia rur wymagają wiedzy oraz odpowiednich narzędzi do wykonania połączenia. Taka forma stosowana jest, gdy nasza rura posiada już dużą średnicę, np. 63 mm. Takie rury PE, rury PEX czy PE-RT stosuje się w instalacjach kanalizacyjnych lub przesyłu sprężonego powietrza.

Jak łączyć rury pe do wody?

W przypadku hydraulicznych instalacji, popularne są łączniki skręcane ze względu na wygodę instalacji. W tym celu nagwintować się rurę z tworzywa, aby przystosować je do metalowego łącznika lub wyprodukowanego z tworzyw sztucznych. Łączenie to nie wymaga szeregu specjalistycznych narzędzi, a szczelność połączeń jest na odpowiednio wysokim poziomie. Przeważnie to rozwiązanie stosowane jest przez osoby wykonujące instalacje same dla siebie, ale także przez instalatorów. Dużym jej atutem jest możliwość szybkiego połączenia i rozłączenia instalacji. Ułatwia to wszelkie prace konserwacyjne i serwisowe.

Z kolei złączki zaciskowe do rur to częsty wybór wśród instalatorów, ze względu na konieczność zastosowania specjalistycznych narzędzi, jak np. zaciskarki do rur PEX. Połączenia tworzone w ten sposób są niezwykle szczelne, a ich wytrzymałość i odporność na wysokie ciśnienie jest wzorowe. Rura musi być jednak odpowiednio sztywna, by nie odkształcała się po zaciśnięciu i nie powodowała nieszczelności.

Łączenie rur PE ze stalowymi jest również możliwe. Wymagana do tego jest specjalna złączka, która pozwala na hybrydowe połączenie. Należy przy tym pamiętać, że medium przesyłane przez rurę stalową musi posiadać właściwości, które nie doprowadzą do uszkodzenia rur z rodziny PE.

Czy rury PE, PEX i PE-RT można stosować wszędzie?

Choć wykazują wszechstronne zastosowanie, to nie można używać ich w każdej sytuacji. Mimo, iż ich właściwości pozwalają na dostarczanie wody zarówno zimnej jak i ciepłej, to zastosowanie ich w przypadku instalacji o bardzo wysokim ciśnieniu lub temperaturze wody powyżej 100oC, groziło by ich uszkodzeniem lub występowaniem rozszczelnień. Dlatego w zależności od sytuacji stosuje się rury stalowe przewodowe tam, gdzie np. rura PE 32 czy rura PE 25 nie dałaby już sobie rady.

Z kolei w innych przypadkach pozwalają na zastosowanie nowoczesnych rozwiązań tam, gdzie stalowe konstrukcje stanowiłyby problem. Przykładem może być jastrych, który prawie uniemożliwia zastosowanie metalowych instalacji wodnych. Jest on reaktywny z metalem co sprawia, że rury PE, rury PEX i rury PE-RT nadają się o wiele lepiej. Można o tym przeczytać w naszym wpisie Ogrzewanie podłogowe - kiedy warto wybrać i gdzie zastosować. Dodatkowo w znaczącym stopniu ułatwiają montaż ogrzewania podłogowego, który wymaga tworzenia sinusoidalnych układów lub zawijania w kłębek, co wymagałoby ogromnej ilości kolanek w przypadku rur stalowych.

Dodatkowo, w przypadku stosowania rur z tworzyw sztucznych, musimy uwzględnić uchwyty do rur PEX, PE i PE-RT. Z racji swojej giętkości, rura ta musi być odpowiednio poprowadzona. O ile nie będą to bruzdy lub inne elementy stabilizujące tor poprowadzenia rury, mocowanie np. rur PEX do podłoża jest niezbędne przy instalacji ogrzewania podłogowego. W takim przypadku można samodzielnie przygotować styropian pod ogrzewanie wodne lub zakupić wykonanymi bruzdami, co ułatwia montaż i nie wymaga od nas zakupu dodatkowych uchwytów.

Ile kosztują rury PE, PEX i PE-RT?

W przypadku wszystkich z tych rur, ceny wahają się od kilku do kilkudziesięciu złotych złotych za metr bieżący. Cena uzależniona jest głównie od średnicy oraz typu rury. Oczywiście, każdy producent może narzucić swoją cenę, jednak uśredniając np. ceny rury PEX w hurtowni hydraulicznej HAP Armatura to średnio od 5 do 7 złotych za mb.