Wentylacja mechaniczna a kondensacja – skuteczny sposób na kontrolę wilgoci w domu

Na zbyt wysoki poziom wilgotności powietrza w domu wpływa wiele czynników - od nieprawidłowej izolacji po problemy z wentylacją. Nadmierna kondensacja pary wodnej oddziałuje nie tylko na samopoczucie mieszkańców, ale też na ogólny stan budynku. Sprawdź, na jakie parametry wentylacji mechanicznej warto zwrócić uwagę, by uniknąć problemu kondensacji. 

Kondensacja pary wodnej w domu - dlaczego to spory problem?

Kondensacja to zjawisko, które polega na skraplaniu pary wodnej zawartej w powietrzu i osadzaniu skroplin na powierzchniach ścian, okien czy sufitów. To fizyczna reakcja na nagłe spadki temperatury lub wzrost wilgotności powietrza w pomieszczeniach. Nadmierna kondensacja najczęściej występuje w okresie jesienno-zimowym oraz podczas wczesnej wiosny. 

Kondensacja pary wodnej to powszechny problem, który dotyka bardzo wielu budynków. Jest szczególnie widoczna w przegrodach budowlanych, czyli newralgicznych miejscach styku ścian, stropów, a także przy otworach okiennych. Skutki nadmiaru wilgoci mogą być bardzo uciążliwe – od rozwoju pleśni i grzybów, przez uszkodzenia materiałów budowlanych (np. odklejanie się ceramiki, pęcherze pod farbą na ścianach) aż po problemy zdrowotne, które są uwarunkowane nieprawidłową jakością powietrza w domu. 

Przyczyny nadmiernej wilgoci i kondensacji pary wodnej w budynkach

Kondensacja pary wodnej jest ściśle zależna od dwóch podstawowych czynników - wilgotności i temperatury. Zjawisko zachodzi w momencie, gdy ciepłe, wilgotne powietrze styka się z chłodną powierzchnią. W codziennym życiu jest to zauważalne np. gdy podczas gorącej kąpieli w łazience, lustro jest zaparowane, albo gdy w pomieszczeniu przebywa dużo osób i wydychane przez nich ciepłe powietrze osadza się na wewnętrznych szybach okien.

W momencie, gdy ciepła para wodna styka się z chłodniejszymi temperaturami, może zajść zjawisko tzw. “punktu rosy”, czyli skraplania nadmiaru pary wodnej i wydzielania się wody kondensacyjnej. Nadmierna wilgoć najczęściej pojawia się na oknach, ścianach, a także w miejscach trudno dostępnych, takich jak kąty czy przestrzenie za meblami. Do głównych przyczyn nadmiernej wilgoci należą więc:

• Niewystarczająca wentylacja pomieszczeń: Cyrkulacja powietrza jest niezwykle ważna, by zachować prawidłowy poziom wilgotności. Brak wentylacji lub wentylacja na niewystarczającym poziomie prowadzi do gromadzenia się wilgoci, która z czasem może powodować poważne kłopoty dla budynku i mieszkańców. Problem złej wentylacji powietrza dotyczy w szczególności pomieszczeń, w której często zmienia się jego wilgotność, czyli kuchni i łazienek. 
• Nieodpowiednia izolacja domu: Słaba izolacja termiczna budynku prowadzi do wychładzania powierzchni wewnętrznych ścian i sufitów oraz sprzyja kondensacji na tzw. mostkach termicznych w konstrukcji domu. 
• Nadprodukcja wilgoci w pomieszczeniach: Dotyczy przede wszystkim kuchni i łazienek, w których codzienne czynności, tj. gotowanie, pranie, suszenie ubrań, kąpiele, zwiększają poziom wilgoci powietrza, której obecny system wentylacji nie jest w stanie zniwelować. Problem jest szczególnie widoczny w nowych, dobrze zaizolowanych budynkach bez skutecznej wentylacji mechanicznej. 

Wentylacja – klucz do kontroli wilgotności powietrza

Dobrze zaprojektowana i wykonana wentylacja mechaniczna to jeden z najważniejszych i najskuteczniejszych sposobów na zapobieganie kondensacji pary wodnej w domu i kontrolę poziomu wilgotności powietrza. Na rynku rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje wentylacji - naturalna, czyli tzw. grawitacyjna oraz mechaniczna. W porównaniu do wentylacji grawitacyjnej, systemy wentylacji mechanicznej pozwalają na bardziej precyzyjne zarządzanie przepływem powietrza.

Wentylacja mechaniczna czy grawitacyjna - jakie są różnice?

Wentylacja mechaniczna a rekuperacja - właściwości

Specyficzną odmianą wentylacji mechanicznej jest rekuperacja, czyli system z dodatkowym odzyskiem ciepła. Działa ona w ten sposób, że rekuperator przepuszcza powietrze w obu kierunkach jednocześnie - na zewnątrz i do wnętrza budynku. Na zewnątrz wyciągane jest powietrze ogrzane, wilgotne, zaś do środka świeże i chłodne. Oba strumienie powietrza podczas przepuszczania przez wymienniki ciepła rekuperatora nie ulegają zmieszaniu, ale chłodne powietrze z zewnątrz czerpie ciepło z pochłanianego, zużytego powietrza z pomieszczenia. W ten sposób, do domu dostaje się nowe, świeże powietrze o odpowiedniej temperaturze, co pozwala na oszczędność energii na ogrzewaniu. 

Najważniejsze parametry wentylacji mechanicznej

W ofercie hap.pl dostępne są różne rodzaje wentylacji mechanicznej, od systemów nawiewnych, wywiewnych, nawiewno-wywiewnych, po systemy z odzyskiem ciepła. Aby odpowiednio dopasować odpowiednie komponenty wentylacji mechanicznej do domu, należy wziąć pod uwagę kilka kluczowych parametrów: 

• Wydajność wentylacji - powinna być dopasowana do kubatury budynku oraz poziomu wilgotności powietrza w poszczególnych pomieszczeniach. W obowiązującej w Polsce normie PN-83/B-03430, która reguluje przepisy związane z wentylacją pomieszczeń, można znaleźć konkretne wartości strumieni objętości powietrza wentylacyjnego dla odpowiednich pomieszczeń. Na przykład dla kuchni z oknem, w której jest kuchenka gazowa lub węglowa, wartość wynosi 70 m3/h, w łazience w WC 50 m3/h, a w zwykłym pokoju mieszkalnym 30 m3/h. 
• Optymalna wilgotność względna - w budynkach mieszkalnych powinna wynosić ok. 40-60%. Wartości poniżej mogą powodować dyskomfort domowników, zaś zbyt wysoki poziom wilgotności powoduje powstawanie zjawiska kondensacji. 
• Niwelowanie strat ciepła - w systemach wentylacji mechanicznej z rekuperacją, można odzyskiwać nawet do 90% ciepła z powietrza wywiewanego, co pozwala na znaczne oszczędności energii i ograniczenie kosztów eksploatacyjnych.
• Poziom hałasu: Systemy wentylacyjne powinny działać w miarę cicho, aby nie zaburzać komfortu domowników. Według obowiązujących norm, maksymalny poziom hałasu w pomieszczeniach mieszkalnych nie powinien przekraczać 35 dB. w dzień i 30 dB nocą.