Wyposażenie łazienki dla osób niepełnosprawnych - jak powinieneś przygotować projekt?

Funkcjonalna i nowoczesna łazienka dla niepełnosprawnych i wymagających szczególnej opieki musi być przygotowana w oparciu o właściwe przepisy i regulacje oraz potrzeby użytkowników. W wielu przypadkach choroba ma charakter postępujący, co powoduje, że za rok lub dwa część armatury łazienkowej mogłaby być już niefunkcjonalna. Dlatego też, podczas realizowania projektu pomieszczenia oraz wybierania wyposażenia łazienki, warto mieć na uwadze nie tylko obecne, ale i przyszłe potrzeby użytkownika. W poniższym artykule wyjaśnimy, które przepisy określają wymogi dotyczące łazienek dla niepełnosprawnych oraz na co zwrócić uwagę podczas wybierania wyposażenia do pomieszczenia użytkowanego przez osobę wymagającą szczególnej opieki. 

Łazienka dla osób niepełnosprawnych - wymogi prawne

Projekt łazienki dla niepełnosprawnych wymaga uwzględnienia istniejących przepisów i regulacji prawnych. Szczególnie ważne jest to w przypadku realizacji projektu przy wykorzystaniu zewnętrznych środków finansowych, takich jak gminne dofinansowanie. Poziom restrykcyjności przepisów zależny jest od głównego przeznaczenia pomieszczenia i miejsca jego lokalizacji. 

W przypadku łazienki dla niepełnosprawnych w domu, wykorzystywanej do celów prywatnych, najważniejszym aspektem jest sam projekt oraz uwzględnienie indywidualnych potrzeb przyszłego użytkownika. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

• strategiczne ulokowanie łazienki w miejscu z łatwym dostępem z każdego punktu w domu, 
• wybór funkcjonalnego wyposażenia, czyli na przykład prysznica z uchwytami zamiast wanny, w przypadku której, wejście może stanowić poważny problem dla osoby z niepełnosprawnością, 
• zapewnienie wystarczająco dużej przestrzeni umożliwiającej manewry z balkonikiem, czy wózkiem inwalidzkim, 
• odpowiednie rozmieszczenie poszczególnych punktów sanitarnych. 

Nieco inaczej przedstawia się kwestia realizacji projektu łazienki dla osób niepełnosprawnych w budynku użyteczności publicznej. Takie działania reguluje prawo budowlane z 7 lipca 1994 r., które jasno wskazuje jakie budynku muszą być wyposażone w specjalnie zaprojektowaną łazienkę. Są to obiekty, do których łatwy dostęp powinny mieć zapewniony również osoby poruszające się na wózkach:

• punkty gastronomiczne, 
• ośrodki wypoczynkowe,
• urzędy, 
• ośrodki kultury, 
• placówki oświaty,
• galerie handlowe itp. 

Przystosowanie małej łazienki dla niepełnosprawnych w tego typu obiektach wymaga uwzględnienia przepisów BHP oraz przepisów przeciwpożarowych. Ponadto, kluczowe jest również zachowanie ergonomii wnętrza i wszelkich niezbędnych akcesoriów łazienkowych. 

Jednym z kluczowych aspektów branym pod uwagę przez projektantów pomieszczeń dla niepełnosprawnych są wymiary, bowiem często osoby poruszające się na wózkach lub przy pomocy balkoników potrzebują więcej miejsca do wykonywania różnych manewrów. Minimalne wymiary łazienki dla niepełnosprawnych zakładają, że powinna mieć ona wymiary 150 x 150 cm, zaś powierzchnia nie powinna być mniejsza niż 2,5 metra kwadratowego. W przypadku montażu drzwi otwierających się do wewnątrz, długość i szerokość muszą wynosić tyle, ile określono w przepisach plus długość skrzydła drzwi. 

Kiedy taka łazienka jest wymagana?

Łazienka dla niepełnosprawnych jest pomieszczeniem wymaganym wszędzie tam, gdzie bariery architektoniczne mogłyby utrudniać normalne funkcjonowanie osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Konkretne miejsca, w których wymagana jest ubikacja dla niepełnosprawnych wyznaczono w § 86 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku, które dotyczy warunków technicznych w budynkach publicznych. Zgodnie z tą regulacją, na każdym piętrze budynku, do którego dostęp mają osoby niepełnosprawne powinna znajdować się przynajmniej jedna, ogólnodostępna łazienka przystosowana dla osób niepełnosprawnych. 

Warto pamiętać o tym, że obowiązek zapewnienia przystosowanej i ogólnodostępnej toalety ciąży nie tylko na właścicielach budynków użyteczności publicznej, ale również na pracodawcach zatrudniających osoby z niepełnosprawnością. W przypadku, gdy dana profesja nie gwarantuje możliwości korzystania z toalety w trwałym budynku, powinien być zapewniony przenośny dostęp.

Punkt WC

W łazience dla niepełnosprawnych z powodzeniem sprawdzają się dłuższe i podwyższone miski WC, które znacząco ułatwiają przetransferowanie konkretnej osoby z wózka na toaletę. Zaraz obok miski montuje się dwie poręcze, po obu stronach, które służą do podciągania i asekuracji. Należy pamiętać, aby miska była zamontowana na odpowiedniej wysokości - 0,7 m nad podłogą oraz w odpowiedniej odległości od ściany - ok. 0,8 m. 

Punkt umywalkowy 

Umywalka powinna być odpowiednio wyprofilowana w celu podparcia ramion, a jednocześnie wystarczająco głęboka, by zapewniać funkcjonalność. Wiele osób decyduje się na dodatkowy montaż dwóch poręczy po obu stronach w celach asekuracyjnych. Osoby poruszające się na wózku muszą mieć dostęp do wszelkich urządzeń z niższego poziomu, dlatego należy zadbać o umieszczenie umywalki na odpowiedniej wysokości. Dużym ułatwieniem dla niepełnosprawnych jest także uchylne lustro, które można dopasować do użytkownika. 

Punkt natryskowy  

Wiele osób zastanawia się, czy lepiej zamontować wannę czy może jednak prysznic. Biorąc pod uwagę fakt, jak wiele osób ma problem z uniesieniem nogi na wysokość umożliwiającą wejście do wanny, to samodzielne korzystanie z łazienki w tym przypadku nie jest możliwe. Montaż prysznica, który umożliwia swobodną kąpiel nawet osobom na wózku inwalidzkim wydaje się więc nieco lepszym rozwiązaniem.

Funkcjonalność punktu natryskowego ma duże znaczenie w szczególności dla osób korzystających z łazienki dla niepełnosprawnych w bloku, gdzie nie ma zbyt dużo przestrzeni. Odpowiedni dobór brodzika zapewni możliwość swobodnego korzystania z prysznica. Najlepszym rozwiązaniem jest brodzik wbudowany na równo z posadzką i odporny na zarysowania, które może spowodować chociażby koło wózka. W standardowym wyposażeniu punktu natryskowego znajdują się również poręczę asekuracyjne jak i siedzisko, które umożliwia wzięcie prysznica również osobom nie poruszającym się o własnych siłach. 

Dodatkowe wyposażenie 

Urządzając łazienkę dla niepełnosprawnych warto zadbać o antypoślizgową podłogę, bowiem w przypadku osób z ograniczoną możliwością poruszania się, naprawdę nietrudno o wypadek na mokrej posadzce. Choć częściej zaleca się montaż prysznica, w niektórych przypadkach instalacja wanny łazienkowej okazuje się lepszym rozwiązaniem, o ile zadbamy o doposażenie jej w odpowiednie siedzisko i czujnik temperatury chroniący przed poparzeniem. W przypadku osób niepełnosprawnych, korzystanie z obracanych kurków w kranie może okazać się nieco problematyczne, dlatego też lepiej zamontować dźwignie lub przycisk, które znacznie podnoszą komfort użytkowania armatury łazienkowej.